Het personeelshandboek is bij veel bedrijven standaard onderdeel van de arbeidsovereenkomst. In de loop der jaren is dit ge(de)evalueerd van een korte beschrijving tot een soort alternatief wetboek over allerlei arbeidsregels. Maar met welk doel? En hoe is dit zo ver gekomen?

Wanneer wij die vragen stellen aan organisaties is het standaard antwoord: ‘Het is nodig omdat iedereen dan weet wat de standaardafspraken zijn.’ Op zich een plausibel antwoord maar wanneer je verder inzoomt blijkt dat vooral allerlei negatieve ervaringen hebben geleid tot de uitbreiding van het personeelshandboek, met zinnige en onzinnige onderwerpen. Met het gevaar dat het personeelshandboek vooral geschreven wordt op een minderheidsgroep van werknemers die misbruik maken van bepaalde vrijheden. Het wordt dan ook een onuitputtelijke lijst omdat er oneindig veel onderwerpen zijn die je wilt vastleggen om situaties te voorkomen. Of waarop je zelf kunt terugvallen wanneer het een ontslagzaak gaat worden.

Het interessante is natuurlijk of zo’n uitgebreid personeelshandboek voor jouw bedrijf een probleem is. “Baat het niet, dan schaadt het niet” kun je denken. Echter er zit natuurlijk wel een andere kant aan. Positioneer jij je als bedrijf waarbij zelfverantwoordelijkheid, vertrouwen, zelfleiderschap en persoonlijke ontwikkeling kernwaarden zijn? Dan is het natuurlijk heel gek als het personeelshandboek vol staat met allerlei regels die juist haaks staan op die thema’s. Ook voor de seniorprojectmanager die de volle verantwoordelijkheid draagt voor grote projecten geldt artikel 13 “Alleen met toestemming van je direct leidinggevende mag je kladblokken en pennen meenemen voor eigen gebruik”.

Een dergelijk handboek vol regels op microniveau kan dan ook voor potentiële nieuwe werknemers een reden zijn om af te haken. Loop dus frequent door je handboek heen en vraag je per artikel af of dit nog aansluit op de cultuur en uitstraling van jouw organisatie, en of het onderaan de streep écht wat toevoegt! En wie weet, ga je weer terug naar het A4’tje zoals het ooit bedoeld was.

Door: Edwin van Kleef, 29 november 2022